Тылы сайыннарыы улахан бөлөх оҕолоро: Б уонна В дорҕооннор муччургэнээх сырыылара
Тимофеева Сайыына Андреевна,
воспитатель,
МБДОУ Детский сад “Сарыал”,
Республика Саха (Якутия), Нюрбинский улус, с. Хаты
Сааьа: улахан болох о5олоро.
Сыала-соруга:
– Б уонна В дор5оону арааран истэргэ уорэтии;
– сопко санарарга уорэтии;
-о5о санарар санатын сайыннарыы.
Туттуллар ньымалар: сюрпризный момент, артикуляционнай улэ, кордоруу,
Туттар тэрил: шариктар, ба5алар мааскалара, кыыллар карточкалара, сурук, матарыйаал, дьикти мас, аптаах моьооччук.
Кииритэ.
В уонна Б дор5ооннор воздушнай шарынан о5олорго котон тустулэр.
– о5олор билэллэрэ буолуо ди, о5олоор биьиги бэлэхпитин корбуккут дуо?
(О5олор эппиэттэрэ)
-Оо дьэ, биьиги эьэ уонна куобах торообут куннэригэр баран испиппит, ону куьа5ан санаалаах ведьма биьиги бэлэхпитин ханна эрэ кистээбит, уонна бу сурук хаалларбыт. Аа5ан иьитиннэрэбин да?
Мин аптаах ведьма,
эьиги бэлэххитин илдьэ бараммын кистээтим.
Ол эрэн эьиги мин сорудахтарбын оноруох тустааххыт,
Оччо5о эрэ булар кыахтааххыт.
1 сорудах. Улахан да улахан, хара сиргэ тиийин
2 сорудах. Аптаах ойуурга тиийэннит кыыллары тилиннэрин.
3 сорудах. Таас хайа удугэр тахсын. Дьэ ол кэннэ аптаах маскыт кэлиэ5э.
О5олоор, биьигини кытта кордоьо барса5ыт дуо?(о5олор эппиэттэрэ)
(Воздушнай шарынан бары коттубут!)
- Сурун чааьа
– Корун эрэ, оол ол туох эрэ костор ээ, онно туьэбит да?(о5олор эппиэттэрэ)
– пахыый, бадараанна батылынныбыт ди, воздушнай шарбытынан котон коруоххэйин эрэ о5олоор.
(кото сатыыллар, бадараанна батылланнар шариктара сатаан коппот)
– бадараанна кимнээх олороллор этэй?(о5олор эппиэттэрэ) Арай биьиги ба5а буоллахпытына сатаан бадараантан тахсарбыт буолуо дуо о5олоор, боруобалаан коробут да?(о5олор эппиэттэрэ) чэрэ ары харахпытын симтибит, ба5алар буоллубут, ба5алар хайдах санараллар этэй? (БАХ-БАХ)
Уостарбытын бэйэ бэйэлигэр сыьыардыбыт,
Уонна куускэ да5айан эмискэ уостарбытын араардыбыт.
(О5олор Б уонна В дор5оону кытта тэннэба5а буоланнар бадарааннарын туорууллар)
– о5олоор, иккис сорудахпыт туох диэн этэй?(аптаах ойурга тиирэннит кыыллары тилиннэрин)
(Шариктарынан котоннор, аптаах ойуурдарыгар киирдилэр,корбуттэрэ кыыллар мууьурбуттар)
– хайдах тилиннэртиирбит буолуой?(о5олор эппиэттэрэ) онтон арай бу кыыллар бастакы дор5ооннорун эттэхпитинэ сатаныа дуо?(о5олор эппиэттэрэ) боруобалаан коруоххэйин.
(аптаах дор5ооннору эппиттэригэр кыылларбыт тиллэн кэллилэр)
Физкульт. Минутка ырыа нонуо
– хайа диэки баран испиккитий до5оттор?(кыыллар кулгаахха сибигинэйэн этэллэр) биьиги эмиэ торообут куннэ баран иьэбит ээ, чэ эьиги тургэн атахтаахтар эрдэ тиийэргит буолуо, онтон биьиги воздушнай шарикпытынан кото турдубут, торообут куннэ корсуохпут.
(Сал5ыы кото сатаатыбыт да сатаммата ) О5олор, арба уьус сорудахпыт туох диэн этэй?(Таас хайа урдугэр тахсын.) тургэнник хайдах тахсабытый?(О5олор эппиэттэрэ) онтон массыына буоллахпытына тахсыахпыт дуо? (о5олор эппиэттэрэ) массыына мотуора хайдах тыастаа5ый?(ВВВ)
Уоьээнни тиистэрбитин аллараа уоспутугар да5айдыбыт,
Онтон эмискэ араардыбыт .
Чэйин, оссо куускэ гаастаан биэрин, ьуу та5ыстыбыт ди хата. Уой коруннутууй били аптаах, дьикти маспыт турар ди.(о5олор корбуттэрэ араас В уонна Б дор5оонтон тахсар араас маллар бааллар эбит).
– бу дьикти маска туохтар ууммуттэрий?(Бачыынка, ваза, бейсболка, бииккэ, бэргэьэ ыйнана тураллар эбит) талбыт малларгытын барытын ылан иьин. Бу аптаах моьооччуккэ туох баара буолуой? Корбокко эрэ илиигитинэн тутан хабан таайан коро5ут да (моьооччук иьигэр виноград, вишня, банан араас астар баллар эбит)
– ураа, бэлэхпитин буллубут ди, аьан коробут да?(о5олор эппиэттэрэ), пахыый туох да суох эбит, оччо5о хайдах гынабытый. Хантан бэлэх булабытый? (о5олор эппиэттэрэ).
(О5олор таайбыт малларын В уонна Б дор5ооннорго биэрэллэр, бэлэхтэрин холбукатыгар угаллар, шариктарынан котоннор эьэлээх куобахха тиийэн кэлэллэр,бэлэхтэрин биэрдилэр уонна аптаах дойдуларттан кэллилэр.)
III Тумук.
О5олор, Бу дьарыкка биьиги ханнык дор5ооннору бардыбытый? (о5олор эппиэттэрэ) Куьа5ан санаалаах ведьмабыт сорудахтарын барытын толордубут да?(о5олор эпииэттэрэ) ханныктары толордубут? (О5олор эппиэттэрэ) маладьыастар,бары кохтоох ба5айытык кытынныгыт!
